KOMÜNİZM NEDİR? ll
Komünizmde çalışmanın karşılığı toplumsal zenginliği artırmak ve eşitlik ilkesine göre paylaşmaktır. Yaratılan toplumsal zenginlikte her birey kendine yeteni alacak. Aşırılıkların olması halinde, toplumun kolektif iradesi buna müsaade etmeyecektir. Bu durum sadece septik bir düşünme tarzıdır. Ve gerçeğe yakın bile değildir. İnsanların sosyal yaşamda kaç saat çalışacaklarını komünizmi yaşayan insan belirleyecek. Ama şu nokta kesin, insan çok çalışmayacak, çok çalışmanın maddi koşulları ortadan kalkacak. Komünizmde çalışabilecek her birey çalıştığı zaman, iş alanında çok zaman harcamayacaktır. Bunun ilk akla gelen nedeni, emek üzerinde bir artı değer sömürüsü olmadığıdır. İkinci nedeni ise, iş hayatında bilimin ve teknolojinin çalışmaya kazandırdığı verimlilik ve kolaylık olacak. Bugünün kapitalist sistemi çalışma saatlerini 4-5 saate indirmeye uğraşırken, haftada 4 gün çalışma üzerinde tartışmalar yapılıyor. Komünist dünyada insanın kaç saat çalışabileceğini şimdi öngörmek mümkün. Komünizmde insanların iş gibi sorunu olmaz. Gönüllülük ilkesi üzerinde kurulu bir çalışma anlayışı, toplumda ortak bir espri olacak ve verim artacak.
Toplumda iş kaygısı olmayacağı gibi, az ve çok çalışmak üzerinde bir sıkıntı yaşanmayacak. İş bölümü toplumsal bir çelişki yaratmaz. Komünizmin insan dünyasında bir-iki asır sonra gerçek olacağını düşündüğümüz zaman, insan beyninin gelişmişlik düzeyi hakkında bir kanaat yürütmek, kolay olmayacak. Çok boyutlu ve çok yetenekli bir insan olacak. Özel mülkiyet komünizmde olmayacağına göre, özel mülkiyet üzerinde ortaya çıkacak çatışmalar tarihe karışacak. Sosyalizmden-kapitalizme dönüş olmayacak.
Komünizm insanın yaşaması için ideal bir toplum diyebiliriz. Şeffaf bir toplum insanın arzuladığı bir düşüncedir. İnsanın belkide en büyük ütopyası gelecek kaygısı olmadan rahat uyumasıdır. Zira kapitalist sistem insana büyük acılar veriyor. Sınıflı toplumun adaletsizliğine insan dünyasında büyük bir işkenceye dönüşmüş durumda. Komünizmde söz konusu olan ve istenen şey, arzunun nesnesini revize etmek değil, iyi bir yaşam için arzu etmenin ve arzuların kolektif bir düşünceye dönüşmesini sağlamaktır. Komünizmin gelecek esprisinde insanı düşünmek veya insanı hayal etmek büyük hayal gücünü gerektirir. Bugün var olan bilimin ve teknolojinin bir-iki asır sonra, insanda ne gibi mutasyon yarattığını düşünmek ve öngörüler üretmek ilginç olacaktır. Komünizm Marks’ın ön gördüğünden daha gelişmiş bir başka yaşam biçimine dönüşebilir. İnsanın evrenin başka gezegenlerinde yaşam kurması imkansız görünmüyor. İnsan ömrünün uzatılacağı söylemi önemli iddialar arasında. Ulaşım ve haberleşme çok daha hızlı bir nitelikte gelişebilir. Paris’ten-İstanbul’a bir saate, belki daha az zamanda yolculuk yapılacak. Gelişecek yeni kimi şeyler Marks’ın vizyonunda olmayabilir. Marksizm’i bir bilim esprisi içinde düşünürsek, yeni olguları ve farklı gelişmeleri peşinen kabul görür. Robot sistemi, insanların işlerini kolaylaştıracak bir nitelikte olacağı noktasında güçlü olgular var. Elimizdeki doneler robot sistemi doğru ellerde olursa, robot insan dünyasında önemli bir yeniliktir. Yeni teknolojinin ve bilimin getirilerini insanın mutluluğu için kullanılacak bir düşünce, Marksistlerde vardır. Canlılarda hayvan kategorisi insan hayatında etkili bir yer işgal edecek. Belkide hayvanların bir kısmı konuşma yeteneğini kazanacak. İnsanlığın ilk ortaya çıkışı, konuşma yeteneği, iş becerisi şimdiki hayvanlara çok yakın. Hayvanların öğrenme ve dinleme yeteneği de görülüyor.
Komünizm toplumsal bir örgütlenmenin manevi ve kolektif birliğidir. İnsanlarını mülkler ve emekler üzerinde bir gelecek aramazlar. Özgür bir toplum yaşamında özel kişiler olmayacak. Eşitlik kavramı komünizmde göreceli değildir. İlerde insanın yaşayacağı özgün durumları şimdiden görmek çok zordur. Nasıl ki ilkel toplumdaki insanın, ortaçağdaki gelişmeleri okuyamadığı gibi, orta çağdaki insan da bugünü tasavvur edemedi. Ama insan doğası değişmedi. Bugün “modern dünyada” insan yaşam koşullarını değiştirme kavgası verirken, kendi gerçekliğini yakalama mücadelesi veriyor. Geleceğe ilişki öngörü zenginliğin Marks’ın teorik analizlerinde var. İnsan felsefesinde bireyselliği ya da bireyciliği mutlaka aşacaktır. Bunun anlamı kolektif faaliyet içinde bireyi etkisiz hale getirmek değildir. Kolektif üretim insan dünyasını ve insanı yüceltir. Çünkü, “Komünizm kolektif” bir harekettir. Barışık bir toplum yaratma esprisi komünizmde mümkündür.
Bugünde, yarında ve gelecekte bazı sözcüklerin anlamı zorlaşacak ve yeni anlamlar yükleyeceğimiz farklı kelimeler yaratılacak. Komünizmde yasaklar olmaz. Yasak felsefesi Marksist ideolojiye uygun değildir. İnsan özgürlükleri, başkasının özgürlüğüne zarar vermedikçe sınırsız yaşanır. Bireycilik burjuva felsefesine uygundur. Bu felsefeye karşı eşitlik ve özgürlük mücadelesiyle karşı çıkmak Marks’ın tarihsel hikayesidir. Bireyle-toplum arasındaki diyalektiği ören ideoloji, aynı zamanda, kapitalist değerlerini yadsıyan Marksizm, gelecek toplumun ütopyasını yazan ve anlatan bir harekettir. Marksizmde onun ötesi yoktur. Marksizmin ötesi üzerinde daha ilginç ütopyalarda bulunmak mümkündür. Marksizm bir ütopyanın son durağı olamaz. İnsan tarihi ilerledikçe, insan dünyası yeniyi üretmeye devam edecek.
Kapitalizmin yükseliş sürecinden hemen kısa bir süre sonra iktidarını korumak için vahşileşen burjuva sınıfı, işçi sınıfının hak arayışına zor kullanarak yanıt verdi. Toplumda sınıflar çatışması oluştu. Ötekileştirmenin ideolojik temeli burjuva sınıf tarafından belirlenmiş oldu. Toplumda bireyler ve gruplar arasında sınıf temelli bir mücadele kimlik kazandı. Toplumsal barış içinde bir arada yaşamak burjuva sınıf tarafından dinamitlendi. Burjuva sınıf sözleşmeli ve yasal bir otorite kurma yönünde hızla adımlar atarak, çalışanlara düşmanca bir politika içinde oldu. Sermaye-emek çelişkisi üzerinde politikaya inanmayan bir sistemin doğuşu gerçekleşti. İşte Marksizm böyle bir tarihin ürünüdür. Burjuva sınıfına karşı mücadelede, işçi sınıfına ve diğer yoksullara yeni ve sömürüsüz bir dünya önerdi. 21. yüzyılda insanın sömürüsüz bir yaşama kavuşması mümkündür. Çünkü; toplumun çalışanları yaşadıkları kaosu kaldıramaz. Haksızlığa mutlaka isyan eder.
Robert Pekoz
Görsel: E. yazıcı -Karl Marks
